Erteleme davranışı, bireylerin önemli veya zorlu görevleri ertelemesi ve yerine daha az önemli veya daha hoşa giden işlerle meşgul olmasıdır. Bu davranış, stres ve endişe ile başa çıkma mekanizması olarak ortaya çıkar ve genellikle mükemmeliyetçilikle ilişkilendirilir. Mükemmeliyetçilik, bireyin sürekli olarak yüksek standartlar ve beklentiler içinde olması ve bu beklentilere ulaşamama korkusu yaşamasıdır. Bu durum, bireyin sürekli olarak eleştirel ve tatminsiz hissetmesine yol açar.
Erteleme ve mükemmeliyetçilik, bireyin yaşam kalitesini düşüren ve iş, okul ve sosyal yaşamında başarısızlığa neden olabilen birer sorundur. Terapi, bu davranışları ve düşünce kalıplarını anlamak ve ele almak için etkili bir araçtır. İşte terapinin bu süreçteki katkıları:
- Farkındalık yaratma: Terapist, bireyin ertelemeye ve mükemmeliyetçiliğe neden olan düşünce ve duygu kalıplarını fark etmesine yardımcı olur. Birey, bu kalıpların farkına vararak, bu davranışların arkasındaki sebepleri ve kökenleri üzerinde çalışabilir.
- Hedeflerin yeniden değerlendirilmesi: Terapist, bireyin gerçekçi ve ulaşılabilir hedefler belirlemesine yardımcı olur. Bu, mükemmeliyetçilikten kaynaklanan yüksek beklentilerin azaltılmasına ve bireyin kendine olan güveninin artırılmasına katkıda bulunur.
- Başa çıkma stratejileri öğretme: Terapist, bireyin stres ve endişe ile başa çıkmak için daha sağlıklı ve etkili yöntemler öğrenmesine yardımcı olur. Bu stratejiler arasında zaman yönetimi, önceliklendirme ve problem çözme gibi beceriler bulunmaktadır.
- Özgüvenin güçlendirilmesi: Terapi sürecinde, birey kendi başarılarını ve becerilerini kabul etmeyi öğrenir. Bu, mükemmeliyetçilikten kaynaklanan sürekli eleştiri ve tatminsizliğin azaltılmasına yardımcı olur.
- Duygusal destek sağlama: Terapist, bireyin yaşadığı zorlukları ve duyguları paylaşmasına ve bu duyguların geçerli olduğunu anlamasına yardımcı olur. Bu süreçte, bireyin duygusal rahatlama yaşaması ve yaşamındaki dengeyi yeniden sağlaması amaçlanır.
- İçsel motivasyonun artırılması: Terapi, bireyin kendi iç motivasyonunu keşfetmesine ve güçlendirmesine yardımcı olur. Bu sayede, birey daha istekli ve kararlı hale gelir ve ertelemeye karşı direnci artar.
- İlişkilerin geliştirilmesi: Erteleme ve mükemmeliyetçilik, bireyin sosyal ve iş ilişkilerine zarar verebilir. Terapi, bireyin bu ilişkileri güçlendirmek için iletişim becerilerini ve empati yeteneğini geliştirmesine yardımcı olur.
- Hedefe yönelik düşünme ve harekete geçme: Terapist, bireyin hedeflerine yönelik düşünmeyi ve adım atmayı öğrenmesine destek olur. Bu, bireyin ertelemeye meydan vermemesi ve zamanını daha verimli kullanması açısından önemlidir.
- Düşünce yapılarının dönüştürülmesi: Terapi sürecinde, bireyin negatif ve eleştirel düşünce yapıları değiştirilir ve yerine daha olumlu ve gerçekçi düşünceler getirilir. Bu dönüşüm, bireyin yaşamında daha fazla tatmin ve başarıya ulaşmasına katkıda bulunur.
- Terapinin sürdürülebilirliği: Terapi süreci tamamlandığında, birey bu öğrenimleri ve başa çıkma stratejilerini günlük yaşamına uygulamaya devam ederek, ertelemeye ve mükemmeliyetçiliğe karşı sürdürülebilir bir başarı elde edebilir.
Sonuç olarak, terapi desteği, ertelemeye ve mükemmeliyetçiliğe karşı etkili bir mücadelede büyük bir katkı sağlar. Bireyler bu süreçte, yaşamlarında daha fazla denge ve başarı sağlamak için kendi başa çıkma becerilerini ve düşünce yapılarını geliştirirler. Bu sayede, bireyler yaşamlarını daha verimli ve tatmin edici bir hale getirebilirler.
Yeni yazılardan haberdar olmak için e-posta listeme kayıt olabilirsiniz. Aşağıdaki kutucuğa e-posta adresinizi yazıp kaydol tuşuna basarsanız her yazı yayınlandığında otomatik olarak bilgilendirileceksiniz.
Anıl Yılmaz
Uzm. Psikolog & Psikoterapist
