Psikolojik travma, şiddetli stresli olaylar veya deneyimler sonucu bireyin duygusal ve zihinsel sağlığını etkileyen bir durumdur. Travma yaşayan bireylerde sadece psikolojik etkiler görülmez; aynı zamanda bedensel sağlık üzerinde de olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bilimsel araştırmalar, psikolojik travmanın beden üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır. İşte psikolojik travmanın beden üzerindeki olası etkileri:
- Bağışıklık sistemi: Travma yaşayan bireylerde, bedenin bağışıklık sistemi de etkilenebilir. Bilimsel araştırmalar, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) yaşayan bireylerde bağışıklık sisteminin zayıfladığını göstermektedir (Dhabhar, 2009). Bu durum, bireyin enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelmesine yol açabilir.
- Kalp-damar sağlığı: Psikolojik travma, kalp-damar sağlığı üzerinde de olumsuz etkilere sahip olabilir. Travma yaşayan bireylerde, kronik stres ve yüksek kortizol seviyeleri nedeniyle kalp hastalıklarına yakalanma riski artar (Boscarino, 2008). Ayrıca, travma yaşayan bireylerde hipertansiyon, damar sertliği ve kalp ritim bozuklukları gibi sorunlar da daha sık görülebilir.
- Sindirim sistemi: Psikolojik travma, sindirim sistemi üzerinde de etkili olabilir. Stres ve anksiyete, sindirim sistemiyle beyin arasındaki iletişimi etkileyerek sindirim problemlerine yol açabilir (Mayer, 2011). Travma yaşayan bireylerde, irritabl bağırsak sendromu (IBS), ülser ve gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları daha yaygın olarak görülmektedir.
- Ağrı: Travma yaşayan bireylerde, kronik ağrı daha sık görülür. Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve fibromiyalji gibi kronik ağrı sendromları arasında güçlü bir ilişki bulunmuştur (Häuser et al., 2013). Travma yaşayan bireylerde, bedenin ağrıya karşı hassasiyeti artabilir ve bu durum, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Uyku bozuklukları: Psikolojik travma, uyku kalitesi ve süresi üzerinde de olumsuz etkilere sahip olabilir. Travma yaşayan bireylerde, uyku düzeni bozulabilir ve uyku bozuklukları yaşanabilir (Germain, 2013). Uyuyamama, uyandıktan sonra tekrar uykuya dalamama ve kabuslar gibi uyku problemleri, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan bireylerde yaygındır. Uzun vadede uyku bozuklukları, bedensel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.
- Hormonal dengesizlikler: Psikolojik travma, bedenin hormonal dengesini de etkileyebilir. Stres ve travma, kortizol gibi stres hormonlarının üretimini artırarak endokrin sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir (Heim et al., 2000). Hormonal dengesizlikler, bireyin enerji seviyelerini, kilosunu ve genel sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Hızlı yaşlanma: Psikolojik travma yaşayan bireylerde, bedensel yaşlanma süreci hızlanabilir. Stres ve travma, hücrelerin yaşlanma sürecini hızlandıran telomerlerin kısalmasına yol açabilir (Epel et al., 2004). Bu durum, yaşlanma ile ilişkili hastalıklara yakalanma riskinin artmasına ve yaşam süresinin kısalmasına neden olabilir.
Bilimsel araştırmalar, psikolojik travmanın beden üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne sermektedir. Bu nedenle, travma yaşayan bireylerin, hem psikolojik hem de bedensel sağlık problemleriyle başa çıkmalarına yardımcı olacak tedavi ve destek hizmetlerine erişimi önemlidir. Profesyonel yardım alarak, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi durumların üstesinden gelmek ve bedensel sağlık üzerindeki olumsuz etkileri azaltmak mümkündür.
Yeni yazılardan haberdar olmak için e-posta listeme kayıt olabilirsiniz. Aşağıdaki kutucuğa e-posta adresinizi yazıp kaydol tuşuna basarsanız her yazı yayınlandığında otomatik olarak bilgilendirileceksiniz.
Anıl Yılmaz
Uzm. Psikolog & Psikoterapist
